Rûşanlar Efsanesi - Batı Trakya Efsaneleri

Burası İslâm olmazdan önce, Anadolu'dan bir zât otuz kırk askerlen gelmiş. Buralara yerleşmek istemiş. Nereye yerleşelim diye söylenmişler. Zât, Kaziler'den bir mızrak atmış ve Rûşanlarda saplanmış(l). Zât, askerleriyle birlikte Rûşanlar'da yerleşmiş.

Domutukaya(2) yakın bir yerde kendisine ait bir yer seçmiş. Kendisine orda bir tekke yapmış. Askerleri dâima savaşırlar, daha sonra bu tekkeye gelir, kazan kaynatır, yemek yerlermiş.

Gümülcine'ye yakın bir yerde bir kale varmış. Askerler bu kaleyi almak istemişler. Zât demiş ki, eğer kaleyi almakta zorlanırsanız beni anın, ben yanınıza gelirim. Askerler kaleye doğru ilerlemişler. Karşılarına Sankız adında bir ordu çıkmış. Hemen zâtın adını anmışlar. Zât, tekkesinden çekilmiş, atını zorlayarak askerlerin yanına varmak istemiş. Atı yolda ölmüş. Orasının adını Atmezar koymuş. Yıllarca sonra mezarın üzerinde at şeklinde bir ağaç bitmiş. Bunu değil dedelerimiz, hatta babalarımız bile hatırlamıştır.Yoluna devam etmiş.

Kendisinin fındık ağacından bir kılıcı varmış. Karşısına büyük taşlar çıkmış. Zât, demiş ki, taşta mı keramete kılıçta mı? Fındık ağacından yapılmış kılıcıyla taşlan doğramış. Sarıkız'a ulaşmış. İlkin Sankız ona üç defa taş atmış. Zât, elleriyle karşılamış. Sankız, hadi demiş, sıra sende. Zât, kızı tutmuş ve parçalamış. Kızın şapkasını fırlatıp atmış, şapka Şepkâne'ye düşmüş. Daha sonra saçı Sıçanlı'ya, bir ayağı Baldıran'a, diğer ayağı Akbıldır'a düşmüş(3).

Bu yerler köy, kasaba ve orman olarak adlarını korumaktadırlar. Askeriylen Gümülcine'ye ulaşmış ve Misine Kalesi'ne bir dua etmiş. Misine Kâlesi'nin altı üstüne dönmüş, yıkılmış.

Derleyen: S. Burhanettin Akbaş
Kaynak kişi: Hüseyin Apti ;Yaşı: 85 ; Gümülcine Yunanistan
(Ercdyes Dergisi, s. 166, ekim 1991, Kayseri) Kaziler (Gâziler_ ve Rûşanlar, bölgedeki mevki adlandır.

(1) Domutukaya: Dimetoka. Bu isim Rumca olmasına rağmen Domutukaya şeklinde söylenerek sanki Türkçeleştirilmiştir.
(2) Şepkâne, Sıçanlı ve Akbıldır, Gümülcine'de mevki adları, Baldıran ise Gümülcine'ye bağlı bir köydür.