Başkurt Nereden Çıkmış Başkurtlar Nereden Gelmiştir

Başkurt Nereden Çıkmış

Başkurt soyu Türk tarafından gelmiş. Türk’ün Gebrele denen şehrinde dört tane öz kardeş yaşarmış. Çok iyi geçinmişler, çok da kahinmişler. Bir gün büyük ağabeyleri düş görür. Düşündeki adamlardan birisi ona şunları söyler:

“Siz buradan gidin. Çünkü, siz buralarda yaşayacak adamlar değilsiniz, doğuya doğru gidin, orada huzur bulursunuz”.

Sabahleyin kalkar kalmaz kardeşlerine düşünü anlatır. Kardeşleri şaşırmışlar:

“Nerede bu huzur? Doğu dediği hangi taraftadır?” Hiç kimse bir şey bilmiyormuş.

ikinci gün ağabeyleri bir düş daha görür.
Bir önceki düşteki adam yine şöyle der:

“Hayvanlarınızı alın ve şehri terk edin. Siz yola koyulur koyulmaz karşınızda bir kurt peyda olur. O, ne size ne de hayvanlarınıza dokunuz, kendi yoluna devam eder. ışte o kurt durunca siz de durun.”

Ertesi sabah kalkınca bunlar toparlanarak yola çıkmaya niyetlenirler, çıkar çıkmaz da bir kurda rastlarlar. Kardeşler de bu kurdun peşinden giderler.

Doğu tarafına giderlerken iş bu ülkeye (Başkurdistan’ın Kügersin ilçesine) varınca kurt durmuş. Peşinden gelen dört kardeş de durarak kendilerine arazi seçerek dört mekan tutmuşlar. Dört kardeşin üç oğlan çocukları da varmış, onlar da kendilerine yer almışlar. Böylece bunlar yedisi yedi yerde baş olmuşlar, başa geçmişler.

Bu yüzden Başkurtlar arasında “Yedi Uruk” denen deyim kalmış. Bu topraklara kurt baş olup getirdiği için de bu yedi uruğa “Başkurt” demişler. Bu yedi kardeşten Başkurtlar dağılmışlar.

Başkurtlar Nereden Gelmişler

Başkurtlar Altay taraflarından gelmişler. Korkut adında başları varmış. O, öne geçmiş ve yeşil çimlere uzanarak dombra eşliğinde şarkı söylemeye başlamış:

-Ben-elçi, “git” demeyin,
Benim soyuma dokunmayın,
Dokunanı öldürürüm!

Ona karşı birisi:

-Sizin için önümüzde mezar açılmış, gitmeyin, geri dönün, demiş.
-Önde bizim için huzur, geride kahır. Öne gidiyoruz, diye cevaplamış Korkut.
Sonra Başkurtlar Akidil kıyısına yerleşmişler.


Etnonomik ve etnogenetik efsaneler repertuarında Başkurt halkının ortaya çıkışını anlatan eserlere çokça rastlanır. Bu tür efsaenelere XIX. yy.da P.ı. Riçkov, V.ı. Dal’, V. S. Yumatov, V. M. Lossievskiy gibi pek çok araştırıcı itibar etmiştir.

Bu tür efsanelerin bir bölümü Başkurt uruklarının Ural’a dışarıdan göçüp geldiklerini anlatır
(“Başkurt Adının Ortaya Çıkışı”, “Başkurt Nereden Çıkmıştır”, “Başkurt Sözü Nasıl Ortaya Çıkmıştır”, “Bürili Irmağı”, Yedi Uruk”, vd.).

Bu metinlerin hepsinin de içeriği birdir: “Güya, Başkurtların eski atalarını Ural’a kurt (büri) lar önderlik edip alıp gelir. “Büri”yi önceleri “kort” (kurt) diye isimlendirmişler ve “büri” baş olup gelince de kendilerini “Başkort” (Başkurt) diye adlandırmışlar.

Efsanelerin bu açıklamasını gerçekte kabul etmek mümkün değildir; elbette, Başkurt’un ortaya çıkışı bilimsel temellere göre açıklanmamıştır. Lakin efsanede belli bir tarihi gerçeklik de yansıtılmaktadır. Bu da, Başkurtların Ural’a dışarıdan göçüp gelmeleridir.