Konya Dağ Köylerinin Ağızlarından Örnekler

Aşağıda Dr. Aziz Ayva'nın KONYA DAĞ KÖYLERİ AĞIZLARINDAN DERLEMELER adlı çalışmasından alınmış bir bölüm bulacaksınız. Konya’nın Bozkır, Hadim, Taşkent, ve Güneysınır ilçelerinde kullanılan yöresel kelimeleri araştırmışlar bu çalışmada geçen kelimelerin hepsini Çukurova Üniversitesi'nin Türkoloji araştırma merkezinden okuyabilirsiniz

acabına: Acep anlamındadır.
age: Ver anlamındadır. İşaret edilen bir nesneyi, “Al gel.” anlamında da kullanılır.
ak bakla: Kuru fasulye için kullanılır. Renginden dolayı bu adla adlandırılmaktadır.
alavere: Alışveriş anlamındadır.
arabalık: Genellikle at arabalarının konulduğu, ihtiyaca göre fırın, odunluk, vb. olarak da kullanılan ve evden ayrı olarak inşa edilen tek gözlü, ince uzun yer.
asilem: Asıl, esas, vb. kelimelerinin yerine kullanılmaktadır. Asıl kelimesinden türemiş olup vurgulu olarak söylenilecek olan cümlelerin başına getirilir.
babañ ekdi de anañ dibine su mu dökdü: Bir şeye haklı olarak sahip olunduğunu
vurgulamak için kullanılan bir deyimdir.
bağırık: Bağırma sesi anlamında kullanılır.
bakkalı: Serçeye benzeyen, başının üst kısmında 3-5 cm. tüyü bulunan bir çeşit kuş.
bakla: Fasulye karşılığı olarak kullanılmaktadır.
bambıl: Nohut daha tarladayken tanelerini yiyen bir çeşit haşere.
baş aşşağı: Bir rampanın baştan başa ifade edilmesinde kullanılır. Yokuş aşağı anlamındadır.
baş bozgunluğu: Evlilikte geçimsizliği ifade etmek içi kullanılır.
başlı: Herhangi bir işe başlanıldığını, fakat bitirilemediğini ifade etmek için kullanılır.
bayam: Badem anlamındadır.
bi dayfe: Bir defa karşılığında kullanılmaktadır.
bi yol: Geçmişteki bir anıdan, bir tecrübeden bahsedileceği zaman kullanılır.
bilik: Doğal veya sun’i sınırlarla etrafı belirlenmiş, belli bir alanı işaret eden yer, tarla.
birinde: Yukarıdaki bi yol anlamında olup, daha belirsiz bir geçmişe işaret eder.
biş: Atları durdurmak içi kullanılan bir hitaptır. Son sessiz uzatılarak söylenir: bişşş.
cıncık gibi: Herhangi bir nesnenin; oyuncağın, elbisenin, işin güzelliğini, narinliğini anlatmak için kullanılmaktadır.
cırcır: Harman makinesi, patoz anlamında kullanılmaktadır. Ayrıca fermuar karşılığında da kullanılır.
çay şekeri: Toz şeker anlamındadır. Küp şeker için de kullanılır.
çelgi: Evlerin önündeki kuru ağaç dallarından oluşmuş yakacak kümesine verilen addır. Ayrıca avarlıkların etrafındaki koruma amaçlı kuru odunlar için de kullanılmaktadır.
çıbık: Bağ çubuklarına verilen addır.
çiğin: Omuz karşılığında kullanılmaktadır.
çimecik: Çok küçük, az anlamında kullanılan bir kelimedir.
çölte: Küçük saplı, bir tarafı sivri, diğer tarafı daha yassı ağızlı bir çeşit bahçe aleti.
gabalbazar: Bir malın ne kadar çıkacağı belli olmadan yapılan, ancak her iki tarafın da memnun olduğu pazarlığa verilen addır.
garazorlamaya: Düşünülmeden yapılan, ezbere karar verilen bir durumu ifade etmek için kullanılmaktadır.
gastavuz: Lokanta, restorant, vb. yerler için kullanılmaktadır.

Çukurova Üniversitesi Türkoloji araştırmaları merkezi
sitesi
Yukarıdaki çalışmanın PDF si